Habang tinititigan ang bumubukol na ulap

habang tinititigan ang bumubukol na ulap
natatanaw ko sa haraya ang luksang pangarap
buhay ng dukha'y patuloy na aandap-andap
sa kabila ng tiyaga, sipag at pagsisikap
tila di na sila ihehele sa alapaap

nakikita ko sa haraya'y isang pangitain
habang sa maraming bansa, laksa'y inaalipin
may namamalimos pa sa pagdaan ng limousine
laksang babae'y di asawa yaong umaangkin
kailan ba babangon ang mga bayani natin

sinagasaan ng salagubang ang mga uod
doon sa puwet ng tigre'y may mga humihimod
sa haraya'y nakikita ko ang ulilang puntod
at nag-aalay ng bulaklak ang isang pilantod
binigkas ang alay na tulang may sampung taludtod

- gregbituinjr.

Mutyang rosas

kanyang winisik-wisikan
yaong rosas ng kariktan
habang inaalagaan
ang sinasambang hayagan

tila adang minumutya
ang rosas na anong putla
kailan kaya huhupa
ang dumaluhong na baha

ang rosas sana'y pumula
tulad ng dugo ng sinta
at masilayan na niya
ang sinisintang dalaga

inibig ang mutyang rosas
tulad ng kakaning bigas
kapara animo'y pantas
tulad ng isang ilahas

rosas na tadtad ng tinik
na sa puso'y tumitirik
at sa diwa'y natititik:
"mutyang rosas itong hibik!"

- gregbituinjr.

Sentimyento

sentimyento'y paano tatakas sa kahirapan
pulos pagtakas, imbes na suriin ang lipunan
kaya nagsisipag magtrabaho sa pagawaan
nag-iipon upang anak ay mapag-aral lamang

makakaalpas nga ba sa hirap ng kanya-kanya
imbes kolektibo nating lutasin ang problema
sa sipag ba't tiyaga'y makakaalpas sa dusa
o dapat nating baguhin ang bulok na sistema

kayod-kalabaw ang di nagkakaisang obrero
magsipag at tiyaga lang daw ay uunlad tayo
kahit nagpapaalipin man sa kapitalismo
at makakaipon ka rin para sa pamilya mo

iyan ang palasak na kaisipang umukilkil
di makitang pribadong pag-aari'y sumisikil
dukha'y nananatiling dukha, masa'y kinikitil
pati karapatang pantao nila'y sinusupil

di pagtakas sa kahirapan ang ating solusyon
kundi suriin bakit may dusang laganap ngayon
pribadong pag-aari'y sanhi ng dusa't linggatong
dapat sistema'y palitan, dukha'y magrebolusyon

- gregbituinjr.

Pagninilay bago mag-Undas

magu-Undas na naman, muling aalalahanin
mga mahal na nangamatay na di lilimutin
magtitirik tayo ng kandila doon sa puntod
at baka sa kabilang buhay, sila'y mangalugod
maaraw man o maulan, tiyak tayo'y dadalaw
sa buong taon bibisita kahit isang araw
parang reyunyon din ng pamilyang nasa malayo
doon sa harap ng puntod ay magkatagpo-tagpo
gugunitain ang mahal sa buhay na namatay
pagkat siya'y karugtong niring puso, diwa't buhay

- gregbituinjr.

Paghahanap ng katuturan (munting talambuhay)

kung para lang sa pera kaya ka nagtatrabaho
sa pagtatrabaho umiikot ang iyong mundo
ano ka na? ano nang katuturan ng buhay mo?
kung laging trabaho, kumain, matulog, trabaho

iyan lang ba ang esensya ng buhay, ang kumain
matulog, magtrabaho, at magtrabaho, kumain
paikot-ikot, matulog, magtrabaho, kumain
hanggang tumanda, magtrabaho, matulog, kumain

dalawampung anyos pa lang ako'y nagtrabaho na
at nagpatakbo ng makina doon sa pabrika
naging manggagawang regular bilang makinista
tatlong taong singkad, nag-resign, lumipat sa iba

napunta sa opisina, kasama'y matatanda
pawang papel ang hawak, sa trabaho'y natulala
kayraming tiwali, pera-pera, budhi'y napatda
madali lang ang pera kung konsensya'y madadaya

doon na lang ba ako hanggang tumanda sa buhay
sa puntong iyon, talagang di ako napalagay
hanggang may mga nakilalang may prinsipyong taglay
at nakita ko ang tamang daan kaya umugnay

umalis ng walang paalam sa tanggapang iyon
naging aktibistang niyakap ang magandang layon
ako'y kaisa na sa pagbabago't rebolusyon
masayang may katuturan na ang buhay ko ngayon

- gregbituinjr.

Doon tayo sa buhay na may katuturan

kung gusto ko'y pera, matagal na akong yumaman
baka sa kamay ko'y maraming babaeng nagdaan
baka maraming napatayong gusali't tahanan
baka lagi ako sa bar, laging nasa inuman

ngunit di ako tumutok sa pagkita ng pera
kundi maglingkod sa uri't bayan, mag-organisa
kung aalpas sa hirap, dapat di ako mag-isa
kundi aalpas sa dusang kasama ko ang masa

mag-isip lang ng pansarili'y walang kabuluhan
buhay na walang kwenta ang pulos lang kasiyahan
kaya mabuti pang maglingkod sa uri't sa bayan
sa pakikibaka, ang buhay mo'y may katuturan

nabuhay ka lang ba upang kumain at magsaya?
nabuhay ka lang ba upang magtrabaho't kumita?
kung sa kabila ng hirap, kasama mo ang masa
aba'y kaysarap ng tagumpay sa pakikibaka

halina't lipunan ay suriin at pag-aralan
upang bulok na sistema'y mapalitang tuluyan
halina't tayo'y maglingkod para sa uri't bayan
manggagawa'y ihanda sa sosyalistang lipunan

- gregbituinjr.

Pagtakbo sana bilang pangulo ng unyon

noong matanggap sa pabrika ako'y binatilyo
nag-operador ng makina sa departamento
tatlong taon doon bilang regular na obrero
nagtatrabaho nang maging batas ang Herrera Law

balak ko rin noong tumakbong pangulo ng unyon
tiyo ko sa ibang kumpanya'y natunugan iyon
bago ko mapasa ang kandidatura ko roon
aba, tiyo ko'y pinainom ako't pinalamon

pinigilan akong maghanda sa kandidatura
dahil siya'y manager sa kapatid na kumpanya
magtrabaho lang ako't huwag daw mag-unyunista
at baka makasira ako sa ugnayan nila

trabaho ko'y sa Alabang, ang tiyo'y nasa Taytay
sayang na pagkakataon ang aking naninilay
alauna ng hapon nagising sa kanyang bahay
di ko na nahabol ang kandidatura kong tunay

bise presidente ko sana ang siyang nanalo
nagkaroon ng halalan, siya'y naging pangulo
ilang buwan pa, at nag-resign ako sa trabaho
upang bumalik sa paaralan, nagkolehiyo

tatlong taong machine operator, aking gunita
tatlong taon ding naging regular na manggagawa
paano kung nanalo't anong aking magagawa
bilang pangulo ng unyong may prinsipyo't adhika

- gregbituinjr.

Sa pagkatha ng tula

aba'y kaya pa bang gumawa ng isa pang tula
upang ipahayag ang nasasaloob kong nasa
anong nakakulapol sa puso't inaadhika
upang madama namang ang makata'y pinagpala

bakit ganito't sa daigdig ay paikot-ikot
nahahihilo na sa naglipanang mapag-imbot
bakit sa pamahalaan ay kayraming kurakot
pag nabisto sa kasalanan ay nakalulusot

ginagawan ko ng tula ang samutsaring ulat
kung anong makita'y nagsusuri, nagmumulat
kung anong mali, nagmumura at nanggugulat
ang anumang poot ay sa tula sumasambulat

bawat tula'y parang pintong ang makata'y kakatok
nang basahin ng madla ang sa tula'y tinatampok
hiyaw ng makata'y palitan ang sistemang bulok
subukang uring manggagawa'y ilagay sa tuktok

- gregbituinjr.

Ulat sa kolehiyalang ginahasa

doon sa malayong lalawigan ng Iloilo

labing-apat anyos na binatilyo'y arestado

na ginahasa'y labingsiyam anyos na dalaga

sinaksak daw ang kolehiyala't iginapos pa

ang paalam sa ama'y bibili lang sa tindahan

dalaga'y di umuwi ilang oras ang nagdaan

hanggang makitang patay na't nakatali sa kahoy

ang hikbi ng ama, "anak ko'y kanilang binaboy!"

hustisya para kay 'Rona' ang sigaw ng kaanak

ikulong yaong maysalang gumahasa't sumaksak

pahayag nga ng ama, "grabe 'yung ginawa nila!"

dugtong pa, " kung pwede lang sana, patayin din sila"

mula sa pahayagang Bulgar ang nasabing ulat

talagang nakagagalit yaong isiniwalat

nawa hustisya'y makamtan ng dalagang pinaslang

makulong ang salaring puri't buhay ang inutang

- gregbituinjr.

* ibinatay ang tula mula sa headline ng pahayagang Bulgar, Oktubre 28, 2019, na may pamagat na "Kolehiyala Ni-Rape, Pinatay; 14-anyos, arestado"

Huwag asahan ang ibang uri

may kongresista kayang magsasabing tatlong buwan
imbes dalawang taon ang probi sa pagawaan?
may senador kayang obrero yaong kakampihan
o senado na'y nakain ng sistemang gahaman?

pangitain o pag-asa bang ito'y mangyayari?
umaasa sa ibang uri? aba'y anong silbi?
wala ba tayong gagawin kundi manggalaiti?
na gawa lang nila'y para sa kanilang sarili?

manggagawa ang magpapalaya sa manggagawa
sa kapitalismo, obrero'y di basta lalaya
dapat nilang ibagsak ang sistemang mapanira
pagtatag ng sosyalismo'y dapat nilang ihanda

manggagawa, huwag mong asahan ang ibang uri
lalo't uring ang asam ay pribadong pag-aari
sa kongkretong kalagayan dapat kayong magsuri
at magkaisa upang ibagsak ang naghahari

- gregbituinjr.

Ang "Ako ang Daigdig" ni Alejandro G. Abadilla at ang "Tayo ang Daigdig" ng U.S.A. for Africa

ANG "AKO ANG DAIGDIG" NI ALEJANDRO G. ABADILLA AT ANG "TAYO ANG DAIGDIG" NG U.S.A. FOR AFRICA

Maikling sanaysay at salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nitong Oktubre 19-20, 2019 ay nagkaroon ng palihan o workshop upang mabuo ang isang cultural network sa loob ng kilusang pangkarapatang pantao.

May mga mang-aawit, makata, manunulat, mananayaw, at aktibistang dumalo. Nariyan ang mga kasapi ng Teatrong Bayan, Teatro Pabrika, at Teatro Proletaryo. Nariyan ang mga gitarista. Karamihan ay mga kasapi ng Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA) at In Defense of Human Rights and Dignity Movement (IDefend), kung saan sila rin ang nag-inponsor ng nasabing aktibidad.

Binuo ang apat na pangkat ng palihan para sa apat na napiling paksa. Sa ikalawang araw ay pagpaplano, at napag-usapan ditong gumawa ako ng salin ng We Are The World. Iminungkahi ito ni Ate Evelyn ng Teatro Pabrika. Gagamitin daw ito sa araw ng karapatang pantao sa Disyembre 10, 2019.

Dahil dito, inumpisahan kong isalin ang awiting We Are The World o Tayo ang Daigdig. Naalala ko tuloy ang tula ng sikat na makatang nag-umpisa ng modermismo sa panulaan sa Pilipinas, si Alejandro G. Abadilla. dahil sumikat noon ang kanyang tulang AKO ANG DAIGDIG (sa Ingles ay I Am The World) noong kanyang kapanahunan.

Halina't basahin ang tulang "Ako ang Daigdig" ni AGA.

AKO ANG DAIGDIG

ako

ang daigdig

ako

ang tula

ako

ang daigdig

ang tula

ng daigdig

ako

ang walang maliw na ako

ang walang kamatayang ako

ang tula ng daigdig

Sa tulang ito sumikat ang pangalan ni Abadilla nang sinulat niya ito noong 1940 na nalathala sa magasing Liwayway, at kasama sa nalathala niyang aklat noong 1955. Noong una'y tinanggihan ng mga kritiko ang nasabing tula dahil hindi ito sumusunod sa tradisyonal na tula na gumagamit ng sukat at tugma. Ayon sa isang lathalain, "Maituturing ang tulang “Akó ang Daigdíg” bilang pinakatanyag na likha ni Alejandro G. Abadilla, na siyáng kinikilálang “Ama ng Makabagong Panulaang Tagalog.” Una itong nalathala sa Liwayway noong 1940. Kabilang ito sa unang aklat ng mga tula ni Abadilla, ang Ako ang Daigdig at Iba Pang Tula (1955)."

Ang awiting "We Are The World" (na isinalin kong "Tayo ang Daigdig") ay isang awiting nilikha noong Enero 28, 1985 at sama-samang kinanta ng mga kilalang mang-aawit sa Estados Unidos, na karamihan ay itim. Ginawa nila ito bilang tugon sa matinding taggutom sa Africa. Tinawag ng mga mang-aawit ang kanilang sarili na USA for Africa (United Support of Artists for Africa). Ang "We Are The World: The Story Behind the Song" ay isang dokumentaryong tinalakay kung paano isinulat ang kanta, kung paano hinikayat ng prodyuser na si Quincy Jones at mga manunulat na sina Michael Jackson at Lionel Richie ang ilan sa mga pinakasikat na mang-aawit sa Amerika na ibigay ang kanilang serbisyo para sa proyekto.

Kasama sa mga nagsiwawit sina Ray Charles, Bruce Springsteen, Tina Turner, Bob Dylan, Stevie Wonder, Billy Joel, Willie Nelson, Paul Simon, Bette Midler, Diana Ross, at marami pa. Umano'y nasa sampung milyong kopya ng awit ang naibenta sa buong mundo.

Kaya nang sabihan ako sa cultural workshop sa karapatang pantao na isalin ang We Are The World ay agad kong tinanggap. Isang malaking karangalan sa akin na ako ang pinagtiwalaang magsalin nito sa wikang Filipino.

Narito naman ang aking salin ng We Are The World:

TAYO ANG DAIGDIG

ng United Support of Artist for Africa

Malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

Darating ang panahong tutugon tayo sa tiyak na panawagan

Upang ang sangkatauhan ay magsama-sama bilang isa

May mga taong namamatay

At panahon nang akayin sila sa buhay

Na pinakadakilang handog sa lahat.

Hindi tayo maaaring magpanggap araw-araw

Na sinuman, saanman, ay may pagbabagong magaganap

Tayo'y bahagi ng malaking pamilya ni Bathala

At ang katotohanan, alam mo ba

Tanging pag-ibig ang ating kailangan

Tayo ang daigdig

Tayo ang mga anak

Tayo ang nagbibigay liwanag sa buhay

Kaya, simulan na nating magbigay.

May pinipili tayong magagawa

Upang sagipin ang sariling buhay

Tunay nang mas mabuting araw ang malilikha natin,

Ng ikaw lang at ako.

Puso mo'y ipadala sa kanila upang batid nilang may nagmamalasakit

At nang buhay nila'y mas lumakas at maging malaya

Tulad ng pinakita ng Diyos sa atin na bato'y ginawang tinapay

kaya tulong nating lahat ay ialay.

Tayo ang daigdig

Tayo ang mga anak

Tayo ang nagbibigay liwanag sa buhay

Kaya, simulan na nating magbigay.

May pinipili tayong magagawa

Upang sagipin ang sariling buhay

Tunay nang mas mabuting araw ang malilikha natin,

Ng ikaw lang at ako.

Pag dama mo'y pagkasawi't wala na

Na tila wala nang pag-asa

Ngunit kung maniniwala ka lang

Walang dahilang bumagsak tayo

Kaya nga 

Mababatid nating darating ang pagbabago

Kung sama-sama tayong titindig bilang isa

Tayo ang daigdig

Tayo ang mga anak

Tayo ang nagbibigay liwanag sa buhay

Kaya, simulan na nating magbigay.

May pinipili tayong magagawa

Upang sagipin ang sariling buhay

Tunay nang mas mabuting araw ang malilikha natin,

Ng ikaw lang at ako.

Kung si AGA ay may "Ako ang Daigdig" na sikat niyang tula, ang "We Are The World" naman ay sikat na awitin sa buong mundo. Subalit ang bersyon nito sa wikang Filipino ay aawitin pa ng cultural network na nabuo, at sana'y maibidyo ito, mapanood, at maiparinig sa higit na nakararami, dahil sa mensaheng taglay nito. At nawa'y matuloy ang pag-awit nito sa pagkilos sa darating na ika-72 anibersaryo ng Pandaigdigang Araw ng Karapatang Pantao.

Pinaghalawan:

https://genius.com/Usa-for-africa-we-are-the-world-lyrics

https://en.wikipedia.org/wiki/We_Are_the_World

https://en.wikipedia.org/wiki/Alejandro_G._Abadilla

https://philippineculturaleducation.com.ph/aklatang-bayan-2/

Magsuri at lumaban

paano ba gumagapang sa lusak ang magulang
paanong pag-aaral ng anak ay ginagapang
paano bang dinudurog ang mga salanggapang
paano ba sa pag-ibig ang puso'y nadadarang

mga obrero'y biktima ng kontraktwalisasyon
ang taumbayan ay biktima ng globalisasyon
ang magsasaka'y biktima ng rice tarrification
sa mga problema't isyu, masa'y ibinabaon

kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan
na sa samutsaring isyu't problema'y panuntunan
kaya kailangan ang pagbubuo ng samahan
upang makatulong sa pagbabago ng lipunan

tayong aktibistang Spartan, anong dapat gawin
dapat tayong magkaisa sa iisang layunin
uring manggagawa'y patuloy na organisahin
at itayo ang lipunang nararapat sa atin

- gregbituinjr.

Halina't tayo'y magbutaw

upang makapagbutaw ka, bawasan mo ang bisyo
kung kaya'y limang boteng gin, isa lang inumin mo
bawasan ng kalahati ang kahang sigarilyo
upang ibigay sa organisasyon ang butaw mo

alalahanin mong palagi ang organisasyon
ito'y buhay-pakikibakang may magandang layon
at prinsipyadong samahang sa isyu'y tumutugon
na sa bulok na sistema'y tiyak na magbabaon

sa bawat buwan sa samahan, sampung pisong butaw
o limampung pisong alak nang mawala ang ginaw
o pitumpung pisong kaha ng yosi bawat araw
ah, sampung pisong butaw ang mas kaya mong ibitaw

kaya, tara, kasama, alagaan ang samahan
magbutaw nang organisasyon ay mabuhay naman
upang magpatuloy ang serbisyo sa taumbayan
hanggang lipunang bulok ay tuluyang mapalitan

- gregbituinjr.

Sa biyahe

minsan sa pagbibiyahe, ako'y napapaidlip
lalo na't matrapik, nakaupo, nakakainip
kung di makatulog, nagsusulat ng tula sa dyip
itinatala agad nang di mawala sa isip

pag lulan ng bus at trapik ay nasa tatlong oras
naglalaro sa selpon, sudoku, kwadro de alas
nagbabasa rin, bakasakaling may bagong tuklas
o kaya naman ay nanonood pag may palabas

kaytagal din, ilang oras, ang biyahe sa barko
patungong lugar upang sa kumperensya'y dumalo
habang tinititigan ang alon, nakaliliyo
walang lupang natatanaw, tubig ang paligid ko

sumakay ng eroplano't tinungo'y dayong lupa
bawat upuan ay may telebisyon, nangangapa
hanggang Les Miserables ang napindot ko't bumulaga
napanood ko roo'y di napanood sa bansa

sa paglalakbay, may mga lugar na pinakete
kayraming mararanasan sa iyong pagbiyahe
maitatala'y samutsaring danas, kwento't siste
tila ba gagaan ang sa damdamin mo'y bagahe

- gregbituinjr.

Ako'y manhik manaog sa loob ng kabahayan

ako'y manhik manaog sa loob ng kabahayan
nag-iisip, nagninilay, anong kinabukasan
ang dadatnan, dapat kumilos lalo't kailangan
at makibaka para sa hustisyang panlipunan

tumigil ako sumandali't sa banig nahiga
matamang tinitigan ang kisameng parang bula
lahat ng ipinaglaban ba'y mababalewala
kung tagumpay ng masa'y aangkinin ng kuhila

mga trapo't naghaharing uri'y kuhilang bastos
na pinananatiling hirap ang buhay ng kapos
sa lakas-paggawang kaybaba, sinong magtutuos
kung sa karukhaan, balat ng dukha'y nalalapnos

buti na lamang, di ako ganap na nakatulog
muli, sa loob ng bahay, ako'y manhik manaog
palakad-lakad, sana ang bata'y maging malusog
at huwag sanang dumating ang kung sinong may usog

- gregbituinjr.

Gawing ekobrik ang mga pulitikong plastik

di pwedeng gawing pataba sa lupa dahil toksik
iyang mga pulitikong dapat lang i-ekobrik
lalo ang mga tusong trapong gahaman at lintik
silang sanhi kaya buhay ng masa'y putik-putik
mga basurang trapong kapara'y single-use plactic

di sapat na ang mga pulitiko'y ibasura
pagkat baka makahawa pag sila'y naglipana
dapat i-ekobrik ang tulad nilang palamara
pagkat sila ang sanhi ng kahirapan ng masa
lalo't dignidad ng dukha'y kanilang dinudusta

tanong ko lang, may matitino pa bang pulitiko
lalo na't layunin nila'y pag-aaring pribado
na sanhi'y pagsasamantala ng tao sa tao
at ninenegosyo pati pampublikong serbisyo
i-ekobrik ang trapo upang sistema'y magbago

- gregbituinjr.

Subukan nating iligtas si Inang Kalikasan

subukan nating iligtas si Inang Kalikasan
mula sa paninira ng mapang-aping lipunan
na unti-unting nagwawasak sa kapaligiran
upang likasyaman ay kanilang mapagtubuan

sira ang kalikasan hangga't may kapitalismo
lupa, hangin, dagat, halos lahat ninenegosyo
nais kasing pagtubuan ang likasyamang ito
nang sila'y makapagpasarap sa buhay sa mundo

kawawang kalikasan, pagkat mapagsamantala
ang mga nananahan sa sinapupunan niya
basta pagkakaperahan, kahit may madisgrasya 
walang pakialam, kalikasan ma'y masira na

aba'y di dapat tumunganga ang may pakiramdam
lalo't isang maayos na kalikasan ang asam
kaya sa mga nangyayari'y dapat makialam
bago pa ang tahanang mundo'y tuluyang maparam

- gregbituinjr.

Hinahagilap lagi kita sa aking gunita

hinahagilap lagi kita sa aking gunita
di ko malaman kung ako pa ba'y may mapapala
habang iniinit ko ang malamig na kutsinta
o ito'y gawin ko na lang sa bukid ay pataba

iniluluha mo ba'y batong sinlaki ng graba
habang sa isip mo ako'y iyong inaalala
tara, maglibot muna tayo doon sa Luneta
mamasyal kita kahit bulsa'y butas, walang pera

nakikita ko ang lawin doon sa papawirin
ako naman ay tila pipit sa sulok ng hardin
namimilipit na gawa ng asong palamunin
pati na guyam ay nagbabantang ako'y lamunin

tatawirin ko ang pitong ilog na anong lalim
lalakbayin ang pitong bundok na maraming talim
upang hugasan ang salang nagdulot ng panindim
at upang makita ang rosas na nais masimsim

- gregbituinjr.